87- Hendek, Kurayza
Gazvesi ve Sa'd b. Muaz'ın Yaralanması
1. Hz. Aişe
- - (-)
25288 (1)- Hz Aişe
anlatıyor: Hendek günü, savaşan halkın ardından gittim. Arkamdan ayak sesi
geldiğini işittim. Dönüp bakınca, Sa'd b. Muaz ile kardeşinin oğlu Harise b,
Evs'i gördüm. Sa'd'ın elinde kalkan vardı. Ben olduğum yere çöktüm. Sa'd b,
Muaz'ın sırtında demirden yapılmış dar bir zırh vardı. Kendisinin kolları
zırhtan dışarı çıkmıştı ve ben onun kollarından vurulmasından korkuyordum. Sa'd
b. Muaz, halkın en iri yapılısı ve uzunu idi. Kendisi:
Biraz bekle, çarpışma
zamanı gelir Hamel; Ölmek ne güzel, gelince ecel!
şiirini söyleyerek geçip
gitti.
Ben kendimi bir bahçeye
attığımda aralarında Ömer b. el-Hattab'ın ve üzerinde bir miğfer bulunan bir
adamın da bulunduğu Müslümanlardan bir grubun olduğunu gördüm. Hz. Ömer bana:
"Neden geldin, Allah iyiliğini versin! Vallahi, sen gerçekten çok
cüretlisin! Sen bir felakete uğramayacağından emin olabilir misin?" deyip
beni o kadar kınadı ki yer yarılıp yerin dibine geçmeyi isterdim. Miğferli zat,
miğferini yüzünden yukarı doğru kaldırınca onun Talha b. Ubeydillah olduğunu
gördüm. Hz. Ömer'e: "Ey Ömer! Allah iyiliğini versin! Sen bugün ne kadar
çok şey söylüyorsun! Doğru ve isabetli görüşlülük veya Allah'a doğru kaçış
nerede kaldı!" dedi.
Sa'd'ı Kureyş'ten, İbn
Arika adında bir kişi: "Al! Ben Arika'nın oğluyum" deyip okla
kolundaki can damarından vurup damarını kesti. Sa'd, Allah'a dua ederek:
"Allahım! Beni Kurayza'nın akıbetini görüp gözüm aydın oluncaya kadar
öldürme!" dedi. Beni Kurayza, Cahiliye döneminde Sa'd b. Mu'az ile
anlaşmalı ve dost idi. Böyle dedikten sonra kolundan akan kan kesildi ve Allah
bir rüzgar gönderdi. Bu şekilde Allah, müminlere savaşta kafi geldi. Allah çok
güçlüdür, çok üstündür. Ebu Süfyan, Tihame kabilesine, Uyeyne b. Bedr b. Hısn
ve beraberindekiler Necd'lilere sığındı. Beni Kurayza ise dönüp kalelerine
sığındılar. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Medine'ye dönüp silahını
bırakınca, Mescid'de ona bir çadır kurdurup, Sa'da da bir çadır kurulmasını
emretti.
Cibril, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gelip: ''Silahı bıraktın mı? Vallahi Melekler
silahlarını bırakmadılar. Beni Kurayzalnın üzerine git ve onlarla sava{1 dedi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yola çıkmaya hazırlanmalarını emredip
silahını alarak çıktı ve Beni Ganın kabilesine uğradı. Bunlar Mescid'e yakındı.
Onlara: ''Size kim uğradı?'' diye sorunca, onlar: "Dihyetu'l-Kelbi
uğradı" dediler. Dihye'nin sakalı ve yüzü Cibril'e benzerdi. Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) Beni Kurayza'yı yirmi beş gün muhasara altında
tuttu. Muhasara uzun sürüp Beni Kurayza zor durumda kalınca onlara:
"Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hükmüne razı olun"
denildi. Ebu Lubabe'ye damştıklarında onlara: "Hakkınızda boğazlanma hükmü
verilir" anlamında eliyle işaret etti. O zaman: "İbn Mu'az'ın hükmünü
kabul ederiz" dediler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''0 zaman
Said b. Muazlın vereceği hükme razı olun'' buyurdu ve Kurayza'lılar
kalelerinden indiler
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) Sa'd'ı çağırdı. Onu üzerinde liften yapılmış palan bulunan bir
merkeple getirdiler. Kavmi etrafına toplanıp: "Ey Ebu Amr! Bunlar senin
anlaşmalıların, dostların ve kötü zamanlarında yardımcılarındı ki bunu iyi
bilirsin!" demeye başladılar ancak Sa'd, onlara cevap vermedi. Yurduna
yaklaşınca kavmine dönüp: "Sa'd'ın Allah yolunda kınayanın kınamasını
önemsemeyeceği zaman gelmiştir" dedi.
Sa'd, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanına vardığı zaman, Ebu Said şöyle dedi:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kalkıp efendinizi (merkebinden)
indirin'' buyurdu. Hz. Ömer: "Bizim efendimiz Allah'tır" deyince
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Sa'd'ı indirin '' dedi ve sahabe
onu (merkebinden) indirdi.
Hz. Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem), Sa'd'a: ''Bunlar hakkında hüküm ver'' deyince Sa'd şöyle
dedi: "Ben onlar hakkında: savaşçılarının öldürülmesi, hanımları ve
çocuklarının esir edilmesi ve mallarının paylaştırılması hükmünü verdim."
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Sen onlar hakkında Allah'ın ve
Resulünün hükmüyle hüküm verdin'' buyurdu. Sonra Sa'd, Allah'a şöyle dua etti:
"Allahım! Eğer Nebi'in ve Kureyşliler arasında yapılacak savaş kalmış ise
beni hayatta bırak ki, onlarla senin yolunda cihad edeyim. Eğer aralarında
savaşı kaldırmış isen beni huzuruna aL." Sa'd'ın, iyileşip sadece bir
yüzük kadar kalan yarası açıldı.
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) dönünce Sa'd da Mescid'de kendisi için yapılan çadırına
döndü. (Hz. Aişe) der ki: Vefat edeceği zaman, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem), Ebu Bekr ve Ömer, Sa'd'ı ziyaret ettiler. Canım elinde olana yemin
ederim ki; ben odamdayken Ebu Bekr'in ağlamasını Ömer'in ağlamasından ayırt
edebiliyordum. Onlar Allah'ın buyurduğu gibi:
"Birbirlerine karşı
merhametlidirler"[Fetih 29] Alkame der ki: Hz. Aişe'ye:
"Anneciğim! (Peki
bu durumda) Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) nasıl yapardı?" diye
sorduğumda şu karşılığı verdi: "Hz. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
kimsenin ölümüne ağlamazdı, ama üzüldüğünde sakalını tutardı."
[Sahih]
Heysemi (10155) der ki:
"Hadisi Ahmed rivayet etmiş olup senedinde Muhammed b. Amr b. Alkame
bulunmaktadır ki; bu ravinin hadisi hasendir. Diğer ravileri, güvenilir
kimselerdir. "
25289 (2)- Hz. Aişe der
ki: Hendek günü, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) dönüp silahlarını
bırakarak yıkandığı zaman Cibril başı toz içinde gelip: "Silahı bıraktın
mı? Vallahi daha ben silahı bırakmadım. Onlara karşı çık!" dedi.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Nereye (karşı savaşacağız?) '' diye
sorunca Cibril: "Şuraya" deyip Beni Kurayza'yı işaret etti. Bunun
üzerine Hz. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Beni Kurayza'nın üzerine yürüdü.
Hişam der ki: Babamın söylediğine göre Kurayzalılar, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in hükmüne razı oldular, ama o, hüküm vermeyi Sa'd'a bıraktı.
Sa'd: "Ben onlar hakkında, savaşçılarının öldürülmesi, hanımları ve
çocuklarının esir edilmesi ve mallarının paylaştırılması hükmünü verdim"
dedi. Hişam der ki: babamın söylediğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) Sa'd'a: ''Sen onlar hakkında Allah'ın hükmüyle hüküm verdin"
buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
7/411(4122) rivayet etti.
25290 (3)- Hz. Aişe der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hendek savaşını bitirince banyaya
girip yıkandı. Bu sırada Cibril geldi. Ben onun başındaki tozları kapı
aralığından gördüm. Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Ey
Muhammed! Silahlarınızı bıraktınız mı? Biz henüz silahlarımızı bırakmadık. Beni
Kurayza'nın üzerine yürü" dedi.
[Sahih]
25291 (4)- Hz. Aişe der
ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Hendek savaşını bitirince yıkanmak
için banyaya girdi. Bu sırada Cibril geldi. Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): "Silahlarınızı bıraktınız mı? Biz henüz silahlarımızı bırakmadık.
Beni Kurayzanın üzerine yürü" dedi. Ben hala Cibril'in başındaki tozları
kapı aralığından görür gihiyim.
[Sahih]
25292 (5)- Hz. Aişe der
ki: "Sa'd, Hendek günü yaralandı. Onu, Kureyş'ten Hibban b. el-Arika
adındaki bir adam okla kolundaki can damarından vurdu. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) onu ziyaret edebilmek için kendisine Mescid'de bir çadır kurdurdu."
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
1/556 (463), Müslim 3/1389 (1769), Ebu Davud 3/186 (3101) ve Nesai 2/75 (710)
rivayet ettiler.
2. Cabir b. Abdillah
- - (-)
25293 (1)- Cabir
anlatıyor: Hendek savaşında Sa'd b. Muaz kolundaki can damarından darbe aldı.
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) onu ateşle dağlayarak tedavi edince,
Sa'd'ın kolu şişti. Sonra kanı tekrar bıraktı, sonra tekrar dağlayarak tedavi
etti, fakat eli yine şişmişti. Sa'd bu durumu görünce şöyle dedi:
"Allahım, Beni Kurayza'ya karşı yüzümü güldürmeden canımı alma."
Bunun üzerine Sa'd'ın damarından akan kan kesildi. Kurayza oğulları onun
hükmüne uymak üzere gelinceye kadar hiçbir damla akmadı. Sonra Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) kendisine haber gönderdi, o da şöyle hüküm verdi:
"Erkeklerin öldürülmeleri kadınların sağ bırakılarak Müslümanların
kendilerinden çeşitli hizmetlerde yararlanmaları." Bunun uzerıne
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bunlar hakkında Allah'ın
hükmüne isabet ettin'' buyurdu. Bunlar dört yüz kişiydiler, bunların öldürülme
işlemleri bitirilince Sa'd'ın damarı patladı ve kan kaybından öldü.
[Sahih]
Diğer tahric: Darimi
(2509), Tirmizi (1582) ve Nesai es-Sünenu'l-kübra'da (8626) rivayet ettiler.
25294 (2)- Cabir der ki:
Sa'd b. Muaz kolundaki can damarından darbe alınca, Resulullah (s.a.v.) onu
okun demiriyle dağlayarak tedavi edince, Sa'd'ın kolu şişti. Bunun üzerine
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Sa'd'ın kolunu ikinci defa dağladı.
[Sahih]
Diğer tahric: Müslim
(2208) rivayet etti.
3. Ebu Said el-Hudri
- - (-)
25295- Ebu Said der ki:
Kurayza Yalıudileri Sa'd b. Muaz'ın vereceği hükme razı olunca Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelmesi için haber gönderdi. Sa'd bir merkep
üzerinde görününce Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Efendinize
-veya- en hayırlınıza kalkın'' buyurdu. Geldiğinde ona: ''Bunlar senin
vereceğin hükme razı oldular'' buyurunca, Sa'd: "İçlerinden savaşabilecek
olanları öldürmene, çoluk çocuklarını da esir almana hükmediyorum" dedi.
Hz. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Tek hükümran olan (Allah) lın verdiği
hükmün aynısını verdin'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: İbn Sa'd
(3/424) rivayet etti.
20960 (l)'de tekrar
etmiştir.
4. Zübeyr b. el-Avvam
- - (-)
25296 (1)- Abdullah b.
ez-Zübeyr der ki: Hendek savaşının olduğu zaman ben ve Ömer b. Ebi Seleme,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in hanımlarının bulunduğu Hassan'a ait
köşkteydik. (Duvarın üzerinden dışarıya bakmak için) bazen Ömer beni
kaldırıyor, bazen de ben onu kaldırıyordum. Ömer beni kaldırınca, Kurayza
oğullarına doğru giden babamı görüyordum. Hendek günü babam Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile beraber savaşıyordu. Hz. Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''Kim Kurayza oğullarına gidip onlarla savaşır?'' demişti.
Babam geri dönünce ona: "Babacığım! Vallahi, Kurayza oğullarına doğru
giderken seni görüyor ve tanıyordum" dedim. Babam: "Evladım! Vallahi,
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) annesini ve babasını da zikrederek
bana: ''Anam babam sana feda olsun'' diyordu" karşılığını verdi.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(7/64-65) rivayet etti.
25297 (2)- Abdullah b.
ez-Zübeyr der ki: Hendek savaşının olduğu zaman ben ve Ömer b. Ebi Seleme,
kadınlarla beraber kalmıştık. Baktığımda, babamın, atın üzerinde iki veya üç
defa Kurayza oğullarına doğru gidip geldiğini gördüm. Döndüğünde:
"Babacığım! Gidip geldiğini gördüm" deyince, babam: "Beni gördün
mü, evladım?" karşılığını verdi. Ben: "Evet" cevabını verince ise
şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Kim Kurayza oğullarına
gidip onlarla ilgili haber getirir?'' deyince ben gidip onlarla ilgili haber
toplayıp döndüm. Hz. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) annesini ve babasını da
anarak: ''Anam babam sana feda olsun'' buyurdu.
[Sahih]
5. Cabir b. Abdillah
- - (-)
25298- Cabir b. Abdillah
der ki: Hendek savaşında durum çetin olunca Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Kurayza oğullarından bize haber getirecek bir adam yok mudur?''
buyurdu. Bunun üzerine Zübeyr kalkıp gitti. Sonra onlardan haberle geri geldi. Durum
bir daha çetin olunca ... Böylece bu, üç defa tekrarlandı. Sonra Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her Nebi'in bir havarisi vardır, benim de
havarim Zübeyr'dir'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(2846, 2847, 2997, 3719, 4113, 7261), Müslim (6322-3), İbn Mace (122) ve
Tirmizi (3745) rivayet ettiler. 13192 (1)'de tekrar edecektir.
6. Enes b. Malik
- - (-)
25299- Enes b. Malik der
ki: "Cibril'in, Ganın oğulları sokağından geçtiği sırada yükselen tozunu
bugün bile hala görür gibiyim."
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
7/407 (4118) rivayet etti.
25300- Hz. Aişe der ki:
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Kurayza oğullarından sadece bir kadını
öldürtmüştür. Vallahi, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) (Kurayza
oğullarının) erkeklerini çarşıda öldürtürken bu kadın benim yanımda, katıla
katıla gülüyordu. Derken, bir ses: "Falanca kadın nerede?" diye kadının
ismiyle seslendi. Kadın: "Benim" cevabını verince, ben: "Yazık
sana, bu halin ne?" diye sordum. Kadın: "Öldürüleceğim" cevabını
verince, ben: "Neden?" diye sordum. Kadın: "Yaptığım bir şey
sebebiyle" cevabını verdi. Kadın götürüldü ve boynu vuruldu. Vallahi, o
kadına olan şaşkınlığımı hala unutamıyorum. çünkü öldürüleceğini bildiği halde
katıla katıla gülüyordu.
[Sahih]
Diğer tahric: Ebu Davud
3/54 (2671) ve Hakim 3/35-36) rivayet ettiler.
8. Atiyye el-Kurazı
- - (-)
25301- Atiyye el-Kur azi
der ki: "Kurayza günü Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in huzuruna
çıkarıldık. Etek kıHarı çıkan öldürüldü, çıkmayan ise serbest bırakılıyordu.
Ben, çıkmayanlardan olduğum için serbest bırakıldım."
[Sahih]
Diğer tahric: Darimi
(2464), Ebu Davud (2541-2), Tirmizi (1584) ve Nesai (5/155) rivayet ettiler.